Tại phiên thảo luận về tình hình phát triển kinh tế - xã hội, bên cạnh các vấn đề về kinh tế, ngân sách, giải ngân vốn đầu tư công, các đại biểu quốc hội đã có nhiều quan tâm đến vấn đề việc làm, an toàn lao động và chính sách BHXH cho NLĐ…

Tại phiên họp, đại biểu Lê Văn Khảm - Đoàn TP. Hồ Chí Minh cho biết, hệ lụy của mất an toàn lao động là rất nghiêm trọng. Đây là sự mất mát về tính mạng không thể bù đắp, sức khỏe và sức lao động bị giảm sút, thiệt hại về kinh tế. Chỉ tính riêng ở khu vực có quan hệ lao động cho thấy có hơn 7.900 vụ tai nạn với số nạn nhân gần 9.000 người. Trong đó, có 584 người tử vong, thiệt hại về kinh tế là 42.565 tỷ đồng để chi cho việc chữa trị, bồi thường và chi phí mai táng cho những người bị tử vong. Thiệt hại về tài sản là trên 492 tỷ đồng, số ngày nghỉ do tai nạn lao động là gần 155.000 ngày, trung bình số ngày nghỉ bình quân trên một người lao động bị tai nạn là 19 ngày. Như vậy, thiệt hại về sức lao động, về kinh tế và xã hội là rất đáng quan tâm và sẽ rất đáng lo ngại nếu như có dấu hiệu gia tăng.

Toàn cảnh phiên họp thảo luận kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội sáng 30/10.

Qua các vụ tai nạn lao động đã cho thấy việc tuân thủ các quy định về an toàn lao động chưa thực sự được thực thi nghiêm túc. Do đó, các cơ quan chức năng cần thanh kiểm tra, đánh giá, xác định cụ thể nguyên nhân và người chịu trách nhiệm, xử lý nghiêm trường hợp vi phạm, kể cả việc khai báo không trung thực, không chỉ với tai nạn đã xảy ra mà cả trong quá trình giám sát an toàn lao động.

Cũng theo đại biểu Lê Văn Khảm, vấn đề an toàn lao động ở khu vực không có quan hệ lao động, khu vực hiện đang chiếm đến hơn 60% lực lượng lao động. Qua nghiên cứu thấy có nhiều hạn chế trong việc báo cáo về lĩnh vực này, nên thời gian tới cần phải tăng cường việc thực thi pháp luật, đặc biệt là vai trò của UBND cấp xã và cơ sở khám, chữa bệnh. “Việc thông tin về an toàn lao động ở khu vực không có quan hệ lao động không chỉ có giá trị về quản lý lao động mà còn là cách để truyền thông về thực hành an toàn phòng, chống tai nạn, thương tích trong cộng đồng. Đồng thời đây cũng là thông điệp để khuyến khích sự tham gia phát triển loại hình BHXH tự nguyện về bảo hiểm tai nạn lao động cho người trong độ tuổi lao động”, đại biểu Khảm phân tích.

Liên quan đến chính sách BHXH cho NLĐ, đại biểu Đinh Ngọc Quý - Đoàn Gia Lai, Báo cáo của Chính phủ gửi đến Quốc hội về tình hình thực hiện chế độ chính sách BHXH, quản lý quỹ BHXH năm 2024 cho thấy, số đơn vị tham gia BHXH cho NLĐ chỉ khoảng 600.000, trong đó 550.000 đơn vị ngoài quốc doanh và khoảng 30.000 đơn vị, doanh nghiệp FDI. Bên cạnh đó, tổng số tiền người sử dụng lao động đang nợ, chậm đóng BHXH còn lớn. Mức tiền lương và thu nhập bình quân đóng BHXH bắt buộc của khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh cho hơn 7.600.000 NLĐ cũng chỉ đạt xấp xỉ khoảng 5.800.000 đồng và thấp hơn mức bình quân chung khoảng 900.000 đồng. Khu vực FDI cũng lần đầu tiên trong năm 2024 mới đạt mức hơn 7.000.000 đồng với tổng số hơn 5.000.000 lao động tham gia BHXH.

Trên cơ sở Nghị quyết của Quốc hội, Luật BHXH năm 2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 158, trong đó có các quy định để giải quyết các chế độ đối với NLĐ do doanh nghiệp không có khả năng đóng BHXH từ trước ngày 1/7/2024. Do đó, đại biểu mong Chính phủ chỉ đạo triển khai kịp thời vấn đề này để giúp giảm bớt khó khăn cho NLĐ. Đồng thời, trong thời gian tới cùng với việc thực hiện các giải pháp, chính sách đột phá để phát triển khu vực kinh tế tư nhân, doanh nghiệp tư nhân, Chính phủ cần quan tâm tới chất lượng an sinh xã hội của khu vực này, giúp phát triển bền vững hơn cả về chất, lượng và giúp NLĐ được hưởng thành quả của phát triển, bảo đảm an sinh xã hội lâu dài.

Cũng theo đại biểu Đinh Ngọc Quý, bài học kinh nghiệm từ nhiều quốc gia đang vật lộn ứng phó với dân số già cho thấy nếu không kịp thời bắt đầu có các giải pháp sẽ phải trả giá rất lớn về kinh tế, tài chính, y tế, hạ tầng xã hội, không chỉ việc thiếu hụt nguồn nhân lực lao động. Do đó, Chính phủ cần sớm nghiên cứu các loại hình BH mà một số quốc gia khác đang áp dụng và được gọi với các tên gọi khác nhau như BH chăm sóc, BH dài hạn, BH điều dưỡng và cùng với việc đa dạng hóa các loại hình BHYT để đề xuất sửa đổi Luật BHXH, Luật BHYT nhằm ứng phó với xã hội dân số già đang đến rất nhanh và rất gần…

Nguyệt Hà