Thời điểm tháng 11/2025, khi các tỉnh miền Bắc đón đợt rét đậm, thì một số địa phương Nam Trung Bộ như Huế, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Đắk Lắk, Gia Lai, Lâm Đồng… vẫn quằn quại trong biển lũ. Nước lũ nhấn chìm hàng ngàn ngôi nhà, khiến hàng vạn người dân lâm cảnh thiếu ăn, thiếu mặc. Cũng thời điểm này, đã thành thông lệ, bên cạnh tổ chức các đợt ra quân tuyên truyền, ngành Bảo hiểm xã hội (BHXH) lại lên kế hoạch kêu gọi, vận động các doanh nghiệp, mạnh thường quân hỗ trợ kinh phí mua tặng sổ BHXH, thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) cho người dân có hoàn cảnh khó khăn, trong đó có người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, bão lũ.
Từ nỗi ám ảnh mang tên “thiên tai”
Mỗi năm, cứ đến mùa mưa bão, chính quyền các địa phương cũng như người dân trong cả nước đều canh cánh nỗi lo. Nỗi lo ấy không chỉ là chuyện tính mạng con người bị uy hiếp, là chuyện nhà cửa tan hoang bởi sự tàn phá của bão, là chuyện tất cả gia sản bị những cơn lũ dữ quét sạch, khiến nhiều gia đình lâm cảnh “màn trời chiếu đất”, mà còn là nỗi lo lấy đâu ra tiền tham gia BHXH tự nguyện để sau này có lương hưu, hay tham gia BHYT để phòng những lúc ốm đau, bệnh tật.
Đợt mưa lũ lịch sử năm nay nhấn chìm hàng ngàn ngôi nhà ở các địa phương khu vực Nam Trung Bộ.
Mùa mưa bão năm nay, người dân tại nhiều địa phương miền Bắc và miền Trung lại gồng mình để “gánh” những nỗi lo ấy. Từ tháng 8 đến tháng 10, nhiều xã, phường thuộc tỉnh Thái Nguyên, Hà Giang, Cao Bằng… phải dầm mình nhiều tuần trong biển nước. Hay như những ngày này, tại các tỉnh, thành khu vực Nam Trung bộ như Huế, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Đắk Lắk, Gia Lai, Lâm Đồng…, nước lũ vẫn đang hoành hành, gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Những cơn lũ ập về gây tình trạng ngập nặng, nên Chính phủ cùng các địa phương và cộng đồng doanh nghiệp, mạnh thường quân đang phải nỗ lực cứu trợ, cung cấp lương thực, thực phẩm, thuốc men và nhu yếu phẩm cho người dân.
Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đợt mưa lũ lịch sử vừa qua đã làm 102 người chết, mất tích, 221 nhà bị sập, đổ, trôi, 933 nhà bị hư hỏng; trên 80.000 ha lúa, hoa màu bị thiệt hại; trên 3,2 triệu con gia súc, gia cầm bị chết, cuốn trôi, nhiều công trình hạ tầng giao thông, thủy lợi, giáo dục, y tế bị thiệt hại. Ước tính tổng thiệt hại lên tới 9.035 tỷ đồng.
Xu thế mưa lũ bất thường đã gây nên hậu quả tàn khốc cho dải đất miền Trung vốn quanh năm đối mặt gian khó. Đặc biệt, đã gây thiệt hại hết sức nặng nề về người, nhà cửa, tài sản của nhân dân; cơ sở hạ tầng của xã hội như giáo dục, y tế, giao thông, thủy lợi, điện, viễn thông…; cũng như gây đình trệ hoạt động sản xuất, kinh doanh. Hiện nay, nhiều tuyến giao thông tại những tỉnh, thành Nam Trung Bộ bị chia cắt, nên chính quyền và các đơn vị quân đội, công an trên địa bàn phải điều động lực lượng cùng phương tiện cứu hộ, xuồng cao tốc, áo phao và nhu yếu phẩm hỗ trợ người dân, đồng thời ứng cứu tại những khu vực ngập sâu.
Mưa lũ gây thiệt hại rất lớn về người và tài sản, khiến nhiều gia đình lâm cảnh "màn trời, chiếu đất".
Đáng chú ý, TP. Huế là tâm điểm của chuỗi mưa lũ bất thường cuối tháng 10, đầu tháng 11/2025. Chỉ trong vòng chưa đầy 7 ngày, từ ngày 26/10 đến ngày 3/11, Thành phố này hứng chịu 3 đợt lũ liên tiếp, trong đó 2 đợt đầu đạt đỉnh vào ngày 27 và 29/10, nhấn chìm 32/40 xã, phường, độ ngập phổ biến từ 0,5-1m. Khi nước lũ vừa rút xuống dưới báo động 3, mưa lớn trở lại; nước trên sông Hương, sông Bồ vượt báo động 3, hạ du tái ngập trong thời gian rất ngắn. Cả 3 đợt lũ liên tiếp đã gây thiệt hại nghiêm trọng đối với giao thông, thủy lợi, nông lâm thủy sản, di sản cố đô.
… đến nỗi lo an sinh bị gián đoạn
Cũng bởi thiên tai hoành hành dữ dội, rất nhiều người dân đang phải đối mặt với tình trạng thiếu ăn, thiếu mặc, thiếu nước sạch, học sinh phải nghỉ học kéo dài, doanh nghiệp phải tạm dừng hoạt động sản xuất kinh doanh… Bên cạnh đó, đây cũng là thời điểm cuối năm - khi sắp đến hạn tái tục tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình, nhưng nhiều gia đình vẫn chưa biết trông chờ vào đâu để có tiền đăng ký tham gia tiếp, bởi nhiều tài sản tích cóp bấy lâu đã bị nước lũ cuốn sạch.
Cứu trợ cho bà con xã Hòa Thịnh, tỉnh Đắk Lắk.
Chia sẻ với chúng tôi, anh Hồ Văn T. (TP.Huế) cho biết, vợ chồng anh đăng ký tham gia BHXH tự nguyện, BHYT được gần 5 năm nay và rất muốn duy trì để sau này có lương hưu và thẻ BHYT. Thế nhưng, hiện tại nhà anh đang bị ngập nặng, đồ đạc trong nhà bị nước lũ nhấn chìm, nên vào đầu năm tới sẽ phải tạm ngừng tham gia BHXH tự nguyện, mà chỉ tham gia BHYT để phòng ốm đau, bệnh tật. “Đồ đạc hỏng hết rồi, chừ biết khi mô có tiền mới tính toán tham gia tiếp…”, anh T. chia sẻ.
Chị Võ Hồng Thu (tỉnh Khánh Hòa) cũng trải lòng về nỗi lo cuộc sống gia đình khi lũ rút. Theo lời chị Thu, mưa lũ ập đến khiến nhà chị bị ngập nặng, hư hại nhiều vật dụng có giá trị. Vì thế, chị Thu dự tính, sau khi lũ rút, vợ chồng chị sẽ phải tìm cách sửa chữa lại căn nhà, mua những vật dụng thiết yếu phục vụ sinh hoạt, nên sẽ ưu tiên tham gia BHYT để phòng thân, còn việc có tham gia tiếp BHXH tự nguyện hay không thì phải cân nhắc. “Em cũng muốn duy trì tham gia BHXH tự nguyện để sau này có lương hưu, nhưng chắc sẽ phải dừng tham gia một thời gian…”- chị Thu trải lòng.
Theo thông tin từ BHXH một số địa phương, trong thời gian mưa lũ, hoạt động tuyên truyền, vận động trực tiếp bị gián đoạn; thay vào đó, cơ quan BHXH phải tăng cường tuyên truyền qua mạng xã hội. Tại những địa phương này, nhiều cán bộ BHXH phải làm việc online do không thể đến cơ quan làm việc trực tiếp, nên ít nhiều gây ảnh hưởng đến hoạt động truyền thông, vận động người dân.
Đáng nói, trong bối cảnh mưa lũ, nhiều người dân phải tạm ngừng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình. Bởi vậy, BHXH các địa phương đang phải tính toán các phương án; đồng thời chủ động kêu gọi các doanh nghiệp, mạnh thường quân chung tay hỗ trợ kinh phí để mua tặng sổ BHXH tự nguyện, thẻ BHYT hộ gia đình, giúp người dân không bị gián đoạn quyền lợi. Song, để hiện thực hóa mong muốn này, đòi hỏi cần phải có sự chung tay của cả cộng đồng xã hội.
Quang Vượng
