Ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực
Sau khi được Quốc hội khóa XV thông qua, Luật BHXH 2024 tạo nền tảng pháp lý quan trọng cho việc mở rộng diện bao phủ và nâng cao chất lượng chính sách an sinh. Việc giảm mạnh số người rút BHXH một lần phản ánh hiệu quả thực thi bước đầu của Luật, đồng thời cho thấy người lao động đã bắt đầu tin tưởng và gắn bó hơn với hệ thống bảo hiểm xã hội quốc gia.
BHXH Việt Nam chủ động “đánh thức” sức sống của Luật mới bằng những chiến dịch truyền thông sâu rộng, gần gũi với người dân.
Ngay từ khi Luật có hiệu lực (ngày 1/7/2025), toàn hệ thống BHXH Việt Nam đã khẩn trương triển khai đồng bộ các quy định mới. Cơ quan BHXH ban hành văn bản hướng dẫn, tổ chức tập huấn, cải cách thủ tục hành chính, đồng thời nâng cấp hạ tầng số và phần mềm nghiệp vụ nhằm tạo thuận lợi tối đa cho người dân, bảo đảm các chính sách đi vào cuộc sống nhanh chóng, minh bạch và hiệu quả.
Nhờ sự chủ động đó, tính đến hết tháng 9/2025, cả nước có gần 19,9 triệu người tham gia BHXH, tăng gần 800 nghìn người so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, BHXH bắt buộc chiếm 17,7 triệu người và BHXH tự nguyện hơn 2,13 triệu người. Bảo hiểm thất nghiệp đạt hơn 16 triệu người tham gia, tăng gần 700 nghìn người, thể hiện niềm tin và sự gắn bó ngày càng lớn của người dân với chính sách an sinh.
Công tác giải quyết và chi trả các chế độ cũng đạt nhiều kết quả nổi bật. Tính đến quý III/2025, hơn 144 nghìn người được hưởng chế độ BHXH hằng tháng; 5,3 triệu lượt người nhận chế độ ốm đau; gần 1 triệu trường hợp hưởng thai sản và hơn 587 nghìn người được chi trả trợ cấp thất nghiệp. Những con số này minh chứng cho sự cải thiện đáng kể trong khâu phục vụ và khả năng tiếp cận chính sách của người dân.
Đáng chú ý, việc giảm 23% số người rút BHXH một lần là kết quả có ý nghĩa quan trọng. Nếu như trước đây, nhiều người lao động chọn nhận BHXH một lần để giải quyết khó khăn ngắn hạn, thì nay, nhờ những điều chỉnh linh hoạt và quyền lợi hấp dẫn hơn, họ đã cân nhắc kỹ lưỡng và lựa chọn tiếp tục duy trì đóng góp để hưởng lợi ích lâu dài, thể hiện sự thay đổi rõ rệt trong nhận thức về an sinh.
Luật mới tạo sự đồng thuận trong thực tiễn
Thực tế cho thấy, người dân rất đồng tình và đánh giá cao những điểm mới trong Luật BHXH sửa đổi năm 2024. Một trong những thay đổi nhận được sự ủng hộ lớn là việc giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống còn 15 năm. Chính sách này được xem là cánh cửa mở ra cơ hội tiếp cận lương hưu cho hàng triệu lao động lớn tuổi, người có quá trình làm việc gián đoạn, giúp họ bảo đảm thu nhập khi về già và góp phần nâng cao tính nhân văn của hệ thống an sinh.
Người dân cũng bày tỏ sự phấn khởi trước việc bổ sung chế độ thai sản cho người tham gia BHXH tự nguyện, một bước tiến hướng tới bình đẳng trong thụ hưởng chính sách. Tại nhiều địa phương, hàng nghìn phụ nữ làm nghề tự do, buôn bán nhỏ, nông dân đã được hỗ trợ 2 triệu đồng khi sinh con. Họ cho rằng, khoản hỗ trợ này vừa mang ý nghĩa vật chất, vừa thể hiện sự ghi nhận, quan tâm thiết thực của Nhà nước đối với nhóm lao động phi chính thức.
Bên cạnh đó, việc điều chỉnh tuổi và điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, cùng chính sách trợ cấp hằng tháng cho người đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ năm đóng BHXH, cũng được đánh giá là hợp lòng dân. Nhờ đó, nhiều người cao tuổi, người nghèo, cận nghèo đã được tiếp cận chính sách kịp thời, thể hiện tinh thần “không ai bị bỏ lại phía sau” trong thực hiện an sinh xã hội.
Cùng với đó, mở rộng nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc bao gồm chủ hộ kinh doanh, người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, người quản lý doanh nghiệp và người đại diện phần vốn nhà nước được xem là bước đi đúng hướng. Chính sách này góp phần tăng công bằng, giúp người lao động thêm yên tâm khi coi BHXH là khoản tích lũy bền vững, đồng thời là “lá chắn an sinh” vững chắc cho tương lai.
An sinh trở thành lựa chọn của người dân
Theo BHXH Việt Nam, kết quả tích cực nói trên có được nhờ sự đổi mới mạnh mẽ trong công tác truyền thông. Cơ quan BHXH đã đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, tổ chức các buổi đối thoại trực tiếp, mở chiến dịch truyền thông trên nền tảng số và hợp tác chặt chẽ với chính quyền địa phương. Nhờ đó, người dân hiểu rõ hơn lợi ích của việc duy trì tham gia BHXH và những thiệt thòi khi rút khỏi hệ thống sớm.
Dù vậy, quá trình thực hiện Luật BHXH 2024 vẫn còn không ít thách thức. Nhiều lao động phi chính thức, lao động thời vụ vẫn gặp khó khăn về thu nhập, khiến việc duy trì đóng BHXH còn hạn chế. Một số địa phương chưa thật sự chủ động trong công tác tuyên truyền và phát triển người tham gia BHXH tự nguyện, dẫn đến chênh lệch tỷ lệ bao phủ giữa các vùng, khu vực.
Trước những khó khăn đó, BHXH Việt Nam xác định đổi mới phương thức quản lý, tăng tính minh bạch và linh hoạt trong phục vụ là yêu cầu cấp thiết. Việc ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về BHXH, đẩy mạnh cung cấp dịch vụ công trực tuyến được coi là giải pháp trọng tâm, giúp người dân tiếp cận thông tin nhanh hơn, quản lý quá trình đóng - hưởng thuận tiện và minh bạch.
Từ những kết quả bước đầu, có thể thấy, Luật BHXH 2024 đánh dấu bước chuyển quan trọng trong hoàn thiện thể chế an sinh xã hội của Việt Nam. Khi người dân ngày càng tin tưởng và gắn bó với BHXH, chính sách này trở thành lựa chọn đầu tư bền vững cho tương lai, góp phần bảo đảm ổn định đời sống và phát triển xã hội lâu dài.
Nhận thức của người lao động được nâng lên, niềm tin được củng cố, trách nhiệm của Nhà nước được thực hiện hiệu quả hơn, tất cả tạo nền tảng cho hệ thống an sinh xã hội Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu bao phủ toàn dân vào năm 2030. Đây là thành công không chỉ về chính sách, mà còn là minh chứng cho sự hài hòa giữa phát triển kinh tế và công bằng xã hội trong thời kỳ mới.
Thanh Hằng
