Giải pháp cân bằng chi phí và hiệu quả điều trị
Thông tin này được nhấn mạnh tại Tọa đàm “Giá trị tương lai của thị trường thuốc generic chất lượng cao” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức mới đây. Sự kiện thu hút sự tham gia của đại diện cơ quan quản lý, chuyên gia y tế và doanh nghiệp dược. Các ý kiến tập trung phân tích vai trò của thuốc generic trong giảm chi phí khám chữa bệnh và bảo đảm tính bền vững của quỹ BHYT trong thời gian tới.
Ông Dương Tuấn Đức - Trưởng ban Thực hiện chính sách BHYT (BHXH Việt Nam) chia sẻ tại Tọa đàm.
Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân đã nhấn mạnh yêu cầu sử dụng tiết kiệm, hiệu quả quỹ BHYT và phát triển sản xuất thuốc trong nước bảo đảm chất lượng, giá phù hợp. Tư tưởng này hướng đến xây dựng hệ thống y tế ổn định, đáp ứng điều trị đa dạng, đồng thời bảo đảm quyền lợi người tham gia BHYT được duy trì và củng cố theo hướng lâu dài.
Theo ông Dương Tuấn Đức - Trưởng ban Thực hiện chính sách BHYT (BHXH Việt Nam), tổng chi phí khám chữa bệnh BHYT năm 2024 dự kiến khoảng 143.000 tỷ đồng. Trong đó, chi phí thuốc chiếm khoảng 33%, riêng biệt dược gốc nhập khẩu chiếm tới 41%. Điều này cho thấy dù thuốc generic đạt tiêu chuẩn tương đương đã có sẵn, nhưng tỷ lệ sử dụng vẫn còn thấp, dẫn đến chi phí điều trị cao hơn mức cần thiết.
“Nếu thay thế hợp lý biệt dược gốc bằng thuốc generic chất lượng tương đương, có thể tiết kiệm khoảng 45% chi phí thuốc, tương đương 350 tỷ đồng mỗi năm. Khoản kinh phí này hoàn toàn có thể được chuyển sang đầu tư nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, hỗ trợ điều trị bệnh mạn tính và tăng cường cơ sở vật chất tại tuyến y tế cơ sở, góp phần cải thiện hiệu quả chăm sóc sức khỏe cộng đồng”, ông Đức phân tích.
Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc trong điều trị hiện vẫn phụ thuộc nhiều vào thói quen kê đơn của bác sĩ và tâm lý lựa chọn của người bệnh. Dù phác đồ điều trị đã quy định danh mục thuốc sử dụng, nhưng chưa có hướng dẫn chi tiết trường hợp nào ưu tiên biệt dược gốc, trường hợp nào dùng thuốc generic. Điều này dẫn đến biệt dược gốc thường được kê đơn vượt mức cần thiết, gây tăng chi phí điều trị.
Bên cạnh yếu tố chuyên môn, tâm lý người bệnh cũng ảnh hưởng lớn đến lựa chọn thuốc. Nhiều người vẫn tin rằng thuốc nhập khẩu hoặc thuốc giá cao đem lại hiệu quả tốt hơn. Vì vậy, dù thuốc generic nhóm 1 đáp ứng tiêu chuẩn kiểm nghiệm nghiêm ngặt về chất lượng và hiệu quả, nhưng chưa được người bệnh tiếp nhận rộng rãi. Việc thay đổi nhận thức cần có thời gian và sự phối hợp của cơ sở y tế và truyền thông.
Thuốc generic chất lượng cao không những giúp giảm chi phí điều trị, mà thúc đẩy phát triển ngành dược trong nước. Mở rộng sản xuất các loại thuốc đạt tiêu chuẩn quốc tế như EU-GMP sẽ tăng khả năng tự chủ nguồn cung, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và nâng cao vị thế của doanh nghiệp dược Việt Nam trên thị trường. Đây cũng là cơ sở hình thành nền công nghiệp dược phát triển theo hướng hiện đại và bền vững.
Tăng cường quản lý kê đơn và sử dụng thuốc hợp lý
Thực tế hiện nay, doanh nghiệp dược trong nước đang gặp trở ngại trong thủ tục đăng ký thuốc mới. Mặc dù quy định thời gian xét duyệt là 12 tháng, nhưng thực tế kéo dài 24 đến 36 tháng, khiến doanh nghiệp mất cơ hội tham gia thị trường đúng thời điểm. Điều này ảnh hưởng đến hiệu quả cạnh tranh, hạn chế khả năng cung ứng thuốc chất lượng cao đến các cơ sở điều trị.
Các đại biểu tham dự Tọa đàm.
Chính vì vậy, ông Dương Tuấn Đức cho rằng cần phải cải tiến quy trình thẩm định, đơn giản hóa thủ tục và rút ngắn thời gian phê duyệt thuốc, đồng thời tăng cường quản lý việc bán thuốc theo đơn. Việc hạn chế bán biệt dược gốc không theo chỉ định phù hợp sẽ giúp kiểm soát chi phí, bảo đảm điều trị hợp lý và an toàn cho người bệnh. Đây là giải pháp cần phối hợp giữa cơ sở điều trị, quản lý và phân phối.
Về công tác đấu thầu, các chuyên gia cho rằng cần mở rộng đấu thầu tập trung quốc gia đối với nhóm thuốc generic chất lượng cao. Cách làm này giúp giảm giá thành nhờ quy mô mua sắm lớn, bảo đảm chất lượng thuốc đồng đều và ổn định nguồn cung cho các bệnh viện trên cả nước. Qua đó, chi phí thuốc trong tổng chi khám chữa bệnh BHYT sẽ được kiểm soát hiệu quả hơn.
Việc tăng cường sử dụng thuốc generic chất lượng cao không những tiết kiệm ngân sách, mà góp phần bảo đảm công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế. Người dân ở các vùng nông thôn, vùng khó khăn có thể được điều trị với chi phí thấp hơn nhưng vẫn bảo đảm hiệu quả. Điều này phù hợp với mục tiêu BHYT toàn dân, bảo vệ sức khỏe cho mọi đối tượng trong xã hội.
Trong giai đoạn thực hiện Nghị quyết 72-NQ/TW, việc hoàn thiện thể chế, cải cách thủ tục và tối ưu chi phí thuốc là nhiệm vụ then chốt. Song song, cần tăng cường công tác truyền thông, hướng dẫn bác sĩ kê đơn hợp lý và giúp người bệnh hiểu rõ giá trị của thuốc generic. Sự phối hợp đồng bộ giữa quản lý, cơ sở điều trị và doanh nghiệp sẽ góp phần tạo chuyển biến hiệu quả.
Phát triển thuốc generic chất lượng cao là giải pháp quan trọng, vừa bảo đảm hiệu quả điều trị, vừa sử dụng hợp lý quỹ BHYT, nguồn lực quan trọng để bảo vệ sức khỏe nhân dân. Khi được triển khai đồng bộ, giải pháp này sẽ tạo nền tảng cho hệ thống BHYT phát triển bền vững, hướng tới mục tiêu mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe toàn diện, công bằng và hiệu quả.
Thanh Hằng
