Những thiệt hại thấy rõ
Trong khoảng thời gian cuối năm 2025, bên cạnh việc đẩy mạnh phát triển người tham gia, công tác đốc thu cũng được BHXH TP. Cần Thơ chú trọng với nhiều chương trình đối thoại doanh nghiệp, đốc thu đối với doanh nghiệp chậm đóng BHXH.
Tại các chương trình đối thoại doanh nghiệp, ông Nguyễn Thanh Tâm - Phó Giám đốc BHXH TP. Cần Thơ đã giới thiệu, trao đổi cùng đại diện các doanh nghiệp những quy định về BHXH, BHYT mà đơn vị cần quan tâm. Trong đó, những điểm mới trọng tâm của Luật BHXH số 41/2024/QH15 và Nghị định số 158/2025/NĐ-CP ngày 25/6/2025 của Chính phủ về quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc. Những nội dung được giới thiệu gồm các quy định mới về đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, mức đóng BHXH bắt buộc, các chế độ BHXH…
 |
| Phó Giám đốc BHXH TP. Cần Thơ Nguyễn Thanh Tâm chia sẻ cùng đại diện các doanh nghiệp. |
Đặc biệt, ông Nguyễn Thanh Tâm nhấn mạnh những điểm cần lưu ý để tránh vi phạm trong thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT. Cụ thể, Luật BHXH năm 2024 quy định trách nhiệm của người sử dụng lao động và phải bồi thường nếu vi phạm về đóng BHXH. Khoản 8, Điều 13 Luật BHXH năm 2024 quy định người sử dụng lao động bồi thường cho người lao động theo quy định của pháp luật nếu không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ trách nhiệm đóng BHXH bắt buộc mà gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động.
Ông Nguyễn Thanh Tâm phân tích, việc doanh nghiệp vi phạm về đóng BHXH gây thiệt hại lớn cho người lao động. Theo đó, người lao động không được hưởng hoặc bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến các chế độ BHXH như: ốm đau; thai sản; tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; hưu trí; tử tuất...
Chẳng hạn, chế độ ốm đau, thai sản là nguồn thu nhập thiết yếu khi người lao động tạm thời mất khả năng lao động. Khi bị vi phạm dẫn đến hậu quả người lao động không được hưởng trợ cấp 1 lần (2 tháng lương cơ sở /mỗi con); không được hưởng hàng tháng (6 tháng với 100% lương bình quân); lao động nam không được hưởng trợ cấp khi nghỉ việc chăm sóc vợ sinh con/ trợ cấp một lần. Do hành vi chậm đóng hoặc trốn đóng BHXH dẫn đến không được giải quyết kịp thời gây khó khăn nghiêm trọng về kinh tế gia đình của người lao động.
Về bảo hiểm thất nghiệp, người lao động đủ điều kiện được hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng; được hỗ trợ học nghề; tư vấn tìm việc làm. Tuy nhiên, khi bị chậm đóng hoặc trốn đóng BHXH dẫn đến hậu quả là người lao động không được hưởng trợ cấp thất nghiệp do không đóng hoặc đóng không đủ thời gian; mất hỗ trợ học nghề và tư vấn tìm việc làm miễn phí từ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp.
Về BHYT, người lao động được hưởng 80% hoặc 100% chi phí khám chữa bệnh theo quy định. Song nếu bị chậm đóng hoặc trốn đóng BHXH dẫn đến hậu quả là người lao động không được thanh toán BHYT. Khi đó, họ phải tự chi trả 100% chi phí khám chữa bệnh, thay vì được Quỹ BHYT chi trả một phần hoặc toàn bộ.
Với chế độ hưu trí, người hưởng có lương hưu hàng tháng; thẻ BHYT mức hưởng đến 95% chi phí. Do hành vi chậm đóng hoặc trốn đóng BHXH dẫn đến người lao động bị thiệt hại lâu dài. Cụ thể, bị chậm tuổi nghỉ hưu; kéo dài thời gian làm việc; giảm mức hưởng lương hưu; số năm tham gia ít hơn. Thời gian bị trốn đóng không được tính vào thời gian tham gia BHXH…
Đừng để hối hận khi quá muộn
Trong chương trình đối thoại doanh nghiệp do BHXH TP. Cần Thơ tổ chức mới đây, một nữ đại diện nhân sự của Công ty A. trên địa bàn TP. Cần Thơ đã lưu lại cuối chương trình, gặp cán bộ phụ trách thu của BHXH TP. Cần Thơ để trình bày tình hình khó khăn của đơn vị. Sau đó, người chồng của nữ đại diện nhân sự công ty - cũng là giám đốc của doanh nghiệp này, cùng đến cơ quan BHXH để trao đổi thêm về tình hình và mong muốn có giải pháp hỗ trợ.
Thời gian qua, Công ty A. chậm đóng BHXH với số tiền hơn 100 triệu đồng, dẫn đến một số lao động tại đơn vị bị khóa thẻ BHYT theo quy định. Đáng nói, trong đó có trường hợp người quản lý nhân sự, cũng chính là vợ của giám đốc công ty. Bởi lẽ, việc chậm nộp BHXH của công ty đã dẫn đến hậu quả là người lao động tại đơn vị bị khóa thẻ BHYT và vợ của giám đốc công ty đang bị bệnh cũng không thể đi khám chữa bệnh bằng thẻ BHYT.
Qua trường hợp trên, Phó Giám đốc BHXH TP. Cần Thơ Nguyễn Thanh Tâm cho rằng, doanh nghiệp cần thực hiện đúng quy định về đóng BHXH để tránh sự cố đáng tiếc. Bởi lẽ, việc chậm đóng, trốn đóng BHXH không những ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động mà doanh nghiệp cũng bị thiệt hại không nhỏ.
Khoản 4 Điều 49 Luật BHYT năm 2024 quy định: “Cơ quan, tổ chức, người sử dụng lao động chậm đóng, trốn đóng BHYT cho người lao động phải hoàn trả toàn bộ chi phí khám chữa bệnh trong phạm vi quyền lợi, mức hưởng BHYT mà người lao động đã chi trả trong thời gian chưa có thẻ BHYT do chậm đóng, trốn đóng BHYT”.
Ông Nguyễn Thanh Tâm phân tích, việc chậm đóng, trốn đóng BHXH khiến uy tín doanh nghiệp bị ảnh hưởng, ảnh hưởng thương hiệu. Gánh nặng chi phí của đơn vị là phải đóng bù số tiền chậm đóng, trốn đóng; tiền lãi phát sinh (0,03% ngày); tiền bồi thường cho người lao động. Trong bối cảnh đó, đơn vị gặp khó khăn trong việc thu hút và giữ nhân tài; không được xem xét khen thưởng hoặc danh hiệu thi đua. Đồng thời, rủi ro pháp lý là đơn vị phải đối mặt với thanh tra, kiểm tra; bị xử phạt hành chính; bị truy cứu trách nhiệm hình sự; bị cưỡng chế thi hành quyết định…
“Lợi ích chiến lược khi tuân thủ pháp luật về BHXH là biến nghĩa vụ pháp lý thành lợi thế cạnh tranh bền vững cho doanh nghiệp. Việc đóng BHXH đầy đủ không phải là chi phí mất đi, mà là khoản đầu tư thông minh nhất cho sự ổn định và phát triển bền vững của doanh nghiệp”, ông Nguyễn Thanh Tâm khẳng định.
