Việc xây dựng và ban hành Nghị định hướng tới các mục tiêu tạo khuôn khổ pháp lý triển khai hiệu quả, bền vững chính sách bảo hiểm hưu trí bổ sung theo quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 tại Việt Nam nhằm đa dạng hóa các chương trình an sinh xã hội, giảm gánh nặng của ngân sách nhà nước cho công tác an sinh xã hội trong dài hạn; công khai, minh bạch chủ trương chính sách của Nhà nước để thu hút sự tham gia của đông đảo người lao động, người sử dụng lao động đối với sản phẩm bảo hiểm hưu trí bổ sung; hỗ trợ phát triển thị trường vốn, thị trường trái phiếu thông qua việc củng cố cơ sở nhà đầu tư vốn dài hạn.
 |
| Bộ Tài chính đang dự thảo Nghị định về bảo hiểm hưu trí bổ sung. |
Theo dự thảo, đối tượng tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung là người sử dụng lao động và người lao động đã tham gia BHXH bắt buộc theo quy định tại Điều 2 Luật BHXH.
Phương thức tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung
Dự thảo nêu rõ, các đối tượng trên được tự nguyện tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung do các doanh nghiệp quản lý quỹ triển khai thông qua người sử dụng lao động. Mức đóng bảo hiểm hưu trí bổ sung do người sử dụng lao động và người lao động thỏa thuận trên cơ sở tự nguyện.
Căn cứ vào yêu cầu quản lý lao động và khả năng tài chính, người sử dụng lao động xây dựng văn bản thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung và thực hiện đóng bảo hiểm hưu trí bổ sung cho người lao động của doanh nghiệp mình theo văn bản thỏa thuận.
| Doanh nghiệp quản lý quỹ bảo hiểm hưu trí bổ sung là các doanh nghiệp được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh doanh vụ quản lý quỹ bảo hiểm hưu trí bổ sung theo quy định tại Nghị định này, thực hiện quản lý quỹ bảo hiểm hưu trí bổ sung và nhận ủy thác đầu tư tài sản của quỹ bảo hiểm hưu trí bổ sung, sau đây được gọi tắt là doanh nghiệp quản lý quỹ hưu trí. |
Điều kiện để người lao động tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung được hưởng phần đóng góp của người sử dụng lao động và kết quả đầu tư từ khoản đóng góp phải được nêu cụ thể tại văn bản thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động, trong đó đảm bảo thời gian người lao động tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung tối đa không quá 5 năm. (1)
Người lao động tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung được hưởng phần đóng góp của người sử dụng lao động và kết quả đầu tư từ khoản đóng góp này khi đáp ứng điều kiện quy định (1) hoặc khi thuộc một trong các trường hợp sau: 1- Bị tử vong; 2- Đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS; 3- Có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng; 4- Ra nước ngoài để định cư; 5- Người lao động là công dân nước ngoài chấm dứt làm việc tại Việt Nam.
Quy trình tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung
Theo dự thảo, người sử dụng lao động xây dựng văn bản thỏa thuận và thông báo, lấy ý kiến người lao động. Sau khi thống nhất, người sử dụng lao động ký văn bản thỏa thuận về việc tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung với từng người lao động hoặc ký với Chủ tịch Công đoàn, đại diện cho tập thể người lao động theo nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực.
Người sử dụng lao động ký hợp đồng tham gia chương trình bảo hiểm hưu trí bổ sung với doanh nghiệp quản lý quỹ. Căn cứ danh sách người lao động tham gia chương trình, doanh nghiệp quản lý quỹ mở tài khoản hưu trí cá nhân cho người lao động.
Căn cứ vào chương trình bảo hiểm hưu trí bổ sung đã đăng ký và văn bản thỏa thuận với người lao động, người sử dụng lao động đóng phần đóng góp của người sử dụng lao động (nếu có) và phần người lao động ủy thác cho người sử dụng lao động đóng hộ (nếu có) vào quỹ bảo hiểm hưu trí bổ sung và thông báo cho doanh nghiệp quản lý quỹ về số tiền đóng cho từng người lao động theo quy định.
Khoản tiền đóng góp vào mỗi tài khoản hưu trí cá nhân của người tham gia quỹ bao gồm: Khoản tiền đóng góp của người sử dụng lao động cho người lao động; khoản tiền đóng góp của người lao động.
Quyền và trách nhiệm của người sử dụng lao động
Người sử dụng lao động tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung được hưởng ưu đãi về thuế đối với phần đóng góp cho người lao động theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp. Doanh nghiệp đồng thời được cung cấp đầy đủ tài liệu giới thiệu về quỹ hưu trí, cũng như nhận thông tin định kỳ hằng tháng từ doanh nghiệp quản lý quỹ về tình hình tham gia của người lao động.
Ngoài ra, người sử dụng lao động có quyền yêu cầu doanh nghiệp quản lý quỹ xác nhận thông tin liên quan đến tài khoản hưu trí của người lao động và được hoàn trả phần đóng góp cùng kết quả đầu tư khi người lao động không đáp ứng điều kiện hưởng theo thỏa thuận. Doanh nghiệp cũng có quyền thực hiện khiếu nại, tố cáo và khởi kiện theo quy định pháp luật.
Về trách nhiệm, người sử dụng lao động phải đóng đầy đủ phần đóng góp của mình và phần của người lao động ủy thác (nếu có), đúng theo văn bản thỏa thuận và chương trình bảo hiểm hưu trí bổ sung đã đăng ký. Đồng thời, doanh nghiệp phải bảo đảm tách biệt rõ ràng giữa phần đóng góp của mình và phần người lao động gửi đóng hộ.
Doanh nghiệp còn có trách nhiệm thỏa thuận và điều chỉnh kịp thời nội dung văn bản thỏa thuận với người lao động; thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trong chương trình bảo hiểm hưu trí bổ sung và Điều lệ quỹ; đồng thời cung cấp đầy đủ, kịp thời và chính xác các thông tin liên quan đến người lao động và quá trình tham gia chương trình cho doanh nghiệp quản lý quỹ.
Quyền và trách nhiệm của người lao động
Người lao động được tự nguyện tham gia, tạm dừng hoặc dừng tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung theo thỏa thuận với người sử dụng lao động và theo chương trình đã đăng ký với doanh nghiệp quản lý quỹ. Người lao động được nhận chi trả bảo hiểm hưu trí bổ sung, đồng thời được hưởng các ưu đãi thuế thu nhập cá nhân đối với khoản đóng góp và khoản chi trả từ quỹ theo quy định của pháp luật.
Người lao động có quyền theo dõi và yêu cầu người sử dụng lao động thực hiện đầy đủ trách nhiệm, được cung cấp đầy đủ tài liệu về quỹ hưu trí, được nhận thông tin hằng tháng về tình trạng tham gia và có thể yêu cầu doanh nghiệp quản lý quỹ xác nhận thông tin.
Người lao động cũng được bảo mật thông tin, được duy trì tài khoản hưu trí cá nhân sau khi chấm dứt hợp đồng hoặc đến tuổi nghỉ hưu, được khiếu nại, tố cáo, khởi kiện theo quy định, được chỉ định người thừa kế, và được quỹ hưu trí đảm bảo mức chi trả tối thiểu khi nghỉ hưu thông qua hợp đồng bảo hiểm nhân thọ trả tiền định kỳ.
Người lao động có trách nhiệm tiếp cận đầy đủ thông tin, nghiên cứu tài liệu giới thiệu về quỹ, nắm rõ các nội dung công bố thông tin và hiểu rõ rủi ro khi tham gia chương trình bảo hiểm hưu trí bổ sung. Người lao động phải tự đánh giá và tự chịu trách nhiệm đối với quyết định tham gia của mình, đồng thời chấp nhận rằng Nhà nước không đảm bảo kết quả đầu tư hay mức chi trả của quỹ.
Bên cạnh đó, người lao động phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ theo văn bản thỏa thuận đã ký với người sử dụng lao động, tuân thủ chương trình bảo hiểm hưu trí bổ sung đã đăng ký và Điều lệ quỹ. Đồng thời, người lao động phải chấp hành đúng quy định của Nghị định và các quy định pháp luật có liên quan trong quá trình tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung.
| Ngày 29/6/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Bảo hiểm xã hội, trong đó quy định các nguyên tắc triển khai bảo hiểm hưu trí bổ sung và giao Chính phủ quy định về bảo hiểm hưu trí bổ sung. |
