Cộng hòa Czech là một quốc gia nằm ở Trung Âu, với dân số gần 11 triệu người; trong đó, có khoảng 1,3 triệu người khuyết tật. Một bộ phận người khuyết tật đang sống ở mức nghèo đói và không có thu nhập.
Mối liên hệ giữa khuyết tật và nghèo đói
Theo Cục Thống kê Thu nhập và Điều kiện sống của Liên minh Châu Âu (EU), tỷ lệ nguy cơ nghèo đói đối với người khuyết tật trong độ tuổi lao động ở Cộng hòa Czech là 13,2% (số liệu năm 2023), gấp đôi so với người bình thường cùng độ tuổi. Người khuyết tật trong độ tuổi 18-24 có nguy cơ bỏ học sớm và ít có khả năng tốt nghiệp Đại học cao hơn nhiều so với bạn bè cùng trang lứa. Một nhóm đáng kể trẻ em khuyết tật phải học ở các trường tư thay vì hệ thống trường công lập - điều này làm trầm trọng thêm bất bình đẳng xã hội.
Tỷ lệ việc làm của người khuyết tật tại Cộng hòa Czech cao hơn so với mức trung bình của EU. Ảnh: The Unsplash
Hệ thống an sinh xã hội Cộng hòa Czech có nhiều yếu tố hỗ trợ người khuyết tật, chẳng hạn các khoản trợ cấp, phúc lợi về tài chính, miễn giảm thuế... Tuy nhiên, cơ hội việc làm cho người khuyết tật còn hạn chế, chưa thực sự phát huy hiệu quả khắc phục tình trạng nghèo đói ở đối tượng này.
Nhìn về quá khứ
Tỷ lệ việc làm của người khuyết tại Cộng hòa Czech tật cao hơn so với mức trung bình của EU. Kể từ khi tham gia các nỗ lực quốc tế về hỗ trợ người khuyết tật, chẳng hạn như phê chuẩn Công ước của Liên Hợp Quốc về Quyền của Người khuyết tật năm 2009, Cộng hòa Czech đã đạt được những tiến bộ đáng kể về mặt luật pháp liên quan đến việc bảo vệ nhóm công dân này.
Chính phủ Cộng hòa Czech xây dựng và áp dụng nhiều ưu đãi vào pháp luật lao động để đạt được mục tiêu này. Nổi bật là các nỗ lực đa dạng hóa nhà tuyển dụng trong các ngành, nghề; hướng tới bình đẳng cho người lao động khuyết tật; hỗ trợ người khuyết tật tìm kiếm nơi làm việc phù hợp…
Còn về hệ thống giao thông công cộng, nhiều tỉnh, thành phố tham gia Chương trình Phát triển quốc gia được triển khai từ năm 2005; trong đó, có nội dung quan trọng về xóa bỏ rào cản và cải thiện khả năng di chuyển của người khuyết tật, đặc biệt là ở khu vực đô thị.
Kế hoạch cho tương lai
Cộng hòa Czech vừa phê duyệt Kế hoạch Quốc gia dành cho người khuyết tật giai đoạn 2026-2030. Điểm mới của Kế hoạch là tập trung vào cải thiện khả năng tiếp cận hệ thống giao thông công cộng – cơ sở hạ tầng và tạo việc làm để hỗ trợ tốt hơn cho người khuyết tật.
Tại quốc gia này, đối tượng khuyết tật phổ biến nhất thường là suy giảm khả năng vận động, khiến cho việc di chuyển và định hướng trong không gian công cộng là thách thức lớn nhất của họ. Do vậy. với mục tiêu cải thiện khả năng tiếp cận hệ thống giao thông công cộng – cơ sở hạ tầng, Chính phủ sẽ xây dựng các tuyến đường dành riêng cho người đi bộ/người khuyết tật, không có rào cản, kết nối trực tiếp đến các tòa nhà của các cơ quan công quyền. Nói cách khác, không chỉ giúp mọi người đến địa điểm hoặc di chuyển trong tòa nhà, mà còn hỗ trợ cả hai, tạo ra một trải nghiệm dễ tiếp cận.
Để hỗ trợ các nỗ lực được nêu trong Kế hoạch, kể từ ngày 1/1/2025, Luật Việc làm (sửa đổi) của Cộng hòa Czech đã có hiệu lực; trong đó, nêu rõ “tuyển dụng một tỷ lệ lao động khuyết tật là nghĩa vụ bắt buộc của người sử dụng lao động”. Thay đổi này nhằm khuyến khích người sử dụng lao động nghiêm túc chấp hành và ngăn chặn các nỗ lực lách luật hiện hành trong tuyển dụng người lao động khuyết tật.
Kế hoạch Quốc gia dành cho người khuyết tật giai đoạn 2026-2030 được kỳ vọng là “nền tảng cho hoạt động hiệu quả và sự phát triển bền vững của nền kinh tế; liên quan đến sự phát triển nhân khẩu học của xã hội; giảm thiểu tình trạng nghèo đói của người dân nói chung, đối tượng người khuyết tật nói riêng”.
Tùng Anh (Theo Unsplash)
