Là một trong những quốc gia nhỏ nhất Châu Âu, với diện tích 468 km², song công quốc Andorra có kinh tế phát triển mạnh mẽ nhờ vào du lịch, thu hút hàng triệu lượt du khách mỗi năm. Thế nhưng, cũng như các quốc gia khác của “lục địa già”, Andorra đã và đang phải đối mặt với tình trạng già hóa dân số, làm gia tăng áp lực lên hệ thống lương hưu và trợ cấp xã hội; tăng chi phí chăm sóc sức khỏe; suy yếu lực lượng lao động dẫn đến giảm nguồn thu ngân sách.
Khoảng 22% người về hưu - những người từ 65 tuổi trở lên - được coi là có nguy cơ nghèo đói.
Tình trạng nghèo đói của người cao tuổi Andorra
Tại Andorra, có khoảng 22% người về hưu - những người từ 65 tuổi trở lên - được coi là có nguy cơ nghèo đói. Con số này cao hơn nguy cơ nghèo đói chung là 13%. Nếu không có trợ cấp xã hội, tỷ lệ nghèo đói của người cao tuổi Andorra có thể tăng gần 30%. Có nhiều yếu tố góp phần làm tăng nguy cơ nghèo đói ở người cao tuổi Andorra; trong đó, vấn đề then chốt là chênh lệch trong hệ thống lương hưu, khi nhiều người đóng góp lâu dài lại nhận được lương hưu thấp hơn mức lương tối thiểu (hiện tại khoảng 1.431 euro/tháng).
Các chuyên gia dự đoán, số người cao tuổi Andorra sẽ tăng với tốc độ nhanh nhất châu Âu do tuổi thọ cao và tỷ lệ sinh giảm. Nếu không có biện pháp quản lý hiệu quả, chi tiêu cho chăm sóc sức khỏe và lương hưu có thể sẽ tăng 8,8 điểm phần trăm GDP vào năm 2050. Sự gia tăng này có thể gây áp lực nghiêm trọng lên tài chính nhà nước, đòi hỏi phải điều chỉnh các khoản chi tiêu khác, chẳng hạn tăng thu ngân sách hoặc tăng nợ quốc gia. Thực tế, bất kỳ quốc gia nào cũng có lúc phải thực hiện những điều chỉnh như vậy, song với một công quốc nhỏ bé như Andorra, có thể sẽ gặp khó khăn rất lớn.
Chăm sóc sức khỏe tại Andorra
Năm 2022, người từ 65 tuổi trở lên chiếm 15% dân số Andorra, đưa Andorra trở thành một trong quốc gia có tỷ lệ người cao tuổi thấp nhất Liên minh châu Âu (EU) — Tuy nhiên, theo dữ liệu của Liên Hợp Quốc, con số này dự kiến sẽ tăng lên 37% vào năm 2050, lại là mức cao nhất trong số các quốc gia cùng khu vực. Tỷ lệ người từ 80 tuổi trở lên dự kiến sẽ tăng từ 4% lên 13% trong cùng kỳ, khiến chi phí chăm sóc sức khỏe lên cao, vì nhóm tuổi này chi tiêu cho chăm sóc sức khỏe cao gấp ba lần các nhóm tuổi khác.
Việc phát hiện và phòng ngừa bệnh tật sớm có thể giúp giảm chi phí chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là khi tình trạng nghèo đói ngày càng gia tăng ở người cao tuổi tại Andorra. Bằng cách thúc đẩy sức khỏe, mở rộng các chương trình phòng, ngừa, chẳng hạn như kiểm tra sức khỏe định kỳ, Andorra có thể cải thiện năng suất, kéo dài tuổi lao động, tăng tiền lương hưu và hạn chế chi phí y tế.
Lương hưu ở Andorra
Chính phủ Andorra đang đề xuất mức lương hưu tối thiểu bằng với mức lương tối thiểu để góp phần giải quyết tình trạng nghèo đói của người cao tuổi. Điều kiện tiên quyết để được hưởng lương hưu là người nộp đơn phải đóng góp ít nhất 40 năm và không chọn nghỉ hưu sớm.
Ngày 1/6/2025, chính phủ Andorra đã quyết định tăng lương hưu cho người về hưu có thu nhập thấp và tăng lương hưu an sinh xã hội lên 3,67%. Người đã đóng góp ít nhất 25 năm sẽ đủ điều kiện nhận lương hưu hưu trí, lương hưu trường hợp là góa phụ và lương hưu trường hợp góa vợ. Chính phủ cũng nâng trợ cấp tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp; trợ cấp người khuyết tật do tai nạn lao động, lẫn tai nạn phi lao động; trợ cấp cho các bệnh thông thường liên quan đến công việc.
Hướng đến tương lai
Dân số già hóa của Andorra tuy đầy thách thức nhưng cũng mang đến cơ hội cải thiện và tăng trưởng. Bằng cách đầu tư vào công tác phòng, ngừa, thúc đẩy lão hóa lành mạnh và điều chỉnh lương hưu phù hợp với mức lương tối thiểu, Andorra có thể bảo vệ người cao tuổi dễ bị tổn thương; đồng thời, giảm nguy cơ nghèo đói ở đối tượng này. Tổng hợp tất cả những điều trên, có thể biến áp lực nhân khẩu học thành mô hình bền vững và định vị Andorra là quốc gia đi đầu trong việc thích ứng với những thay đổi nhân khẩu học của châu Âu.
Tùng Anh (Theo AsiaOne)
